KEK! VERTELT- OVER HET PROEVEN VAN BIER

Het is geen nieuws meer dat speciaalbier enorm in opkomst is. Mensen genieten van een steeds groter wordende variëteit aan bijzondere bieren en brouwers experimenteren er lustig op los met extreme smaken die voorheen ondenkbaar leken. Langzaam dringt het tot steeds meer mensen door dat naast het welbekende pilsje een hele bierwereld te ontdekken valt aan bijzondere smaken en geuren.

Het proeven van bier is in grote lijnen te vergelijken met het proeven van wijn. Aan de hand van een op het eerste gezicht ingewikkelde smaakvocabulaire probeert men de smaak zo precies mogelijk te beschrijven. Het gaat er in eerste instantie niet om een waardeoordeel te geven, zoals ‘niet lekker’ of ‘het stinkt’. Dit zijn subjectieve waarnemingen en dit zegt verder niets over de smaak van het bier zelf. Wil je de complexiteit van een bier begrijpen dan is het van belang om een bier echt te proeven. Hierbij is het de kunst om objectief vast te stellen en te beschrijven wat er wordt geproefd.

Voor we gaan proeven moeten we op een aantal dingen letten. Om te voorkomen dat het bier direct dood slaat zorgen we voor vetvrije proefglazen. Ook zorgen we voor een rookvrije omgeving, omdat dit de smaakbeleving negatief kan beïnvloeden. Let bij het inschenken op, want bij een bier met nagisting op de fles ligt onderin een dun laagje gist. Schenk de fles in één keer in en laat het laagje gistdepot achter in de fles.

Het uiterlijk

Het uiterlijk speelt bewust of onbewust een grote rol bij het proeven van bier. Een belangrijk onderdeel hiervan is het koolzuurgehalte, wat zorgt voor de bekende schuimkraag op het bier. Een mooie schuimkraag bestaat uit een regelmatige verdeling van kleine belletjes. Een schuimkraag van onregelmatige of grotere bellen zakt normaal gesproken snel in en is daarom van mindere kwaliteit. Naast schuim geeft het koolzuur een prikkelend gevoel in de mond en zorgt het ervoor dat we de smaak van het bier intenser ervaren. Bier met weinig koolzuur voelt vaak stroperig aan in de mond. Als bier te warm gedronken wordt komt het koolzuur erg snel vrij. Toch is het een groot misverstand om bieren zo koud mogelijk te drinken. Een te koud bier verliest veel van de smaak en het koolzuur wordt maar erg langzaam afgegeven. Check de ideale drinktemperatuur daarom goed, veel bijzondere bieren komen pas goed bij hun recht rond 15 graden celsius.

De kleur van bier wordt vastgesteld aan de hand van EBC (European Brewery Convention). Een pils heeft bijvoorbeeld een EBC-waarde van 5-12 EBC, een stout een waarde van meer dan 100. Toch wordt bij het proeven geen gebruik gemaakt van deze schaal. Bij het proeven gebruiken we termen als: bleek-blond, amber, koper, robijnrood, roodbruin, donkerbruin en zwart. Verwant aan de kleur is de helderheid van het bier. Een bier met nagisting op de fles is vaak troebel, waarbij gistdeeltjes nog in het bier zweven. Heldere bieren worden daarentegen vaak extra gefilterd voordat zij gebotteld worden.

Het laatste punt dat we moeten bepalen voor dat we daadwerkelijk gaan proeven is het aroma of de geur van het bier. Het bepalen van geuraroma’s is misschien wel het lastigste onderdeel bij het proeven van bier en zal voor veel mensen enige oefening vereisen. Bekende typeringen hierbij zijn, fruitig (appel, banaan), citrus (sinaasappel), kruidig (koriander, kaneel), hoppig, moutig, karamel, zoetig, gebrand, droppig, zurig, of zwavelachtig.

De smaak

Met de smaak van het bier wordt in principe de smaak bedoelt die je voor in de mond ervaart, nog voordat het bier is doorgeslikt. Deze smaak proef je vooral via je tong en valt grofweg onder te verdelen in bitter, zoet, zuur en in zeldzame gevallen ook zout. In deze fase ervaar je ook een zeker mondgevoel, een licht zuurtje kan zorgen voor een samentrekkend mondgevoel , veel koolzuur zorgt voor een zekere prikkeling en een erg hoppig bier kan een droog mondgevoel met zich meebrengen. Als het bier is doorgeslikt ervaar je een zekere smaakontwikkeling van het bier, de bitterheid kan hierbij toenemen of de zurigheid afnemen. Dit wordt de nasmaak genoemd. Bieren met een veel ‘body’ hebben een erg volle smaak en een stevige nasmaak. Alcohol heeft een negatieve invloed op de body van een bier, maar zorgt wel voor verwarmend gevoel in de mond. Op deze manier is ook het alcoholpercentage te proeven in het bier.

Voor bierkeurmeesters is het proeven van bier een bijzonder serieuze aangelegenheid, waar de gemiddelde bierliefhebber bij het drinken van zijn biertje maling aan zal hebben. Zonder er in door te slaan is een zekere kennis van het proefjargon erg handig om de smaakbeleving onder woorden te brengen. Daarnaast kan het objectief proeven van speciaalbier helpen bij het bepalen van je eigen smaak en is het een leuke manier om nieuwe bieren te ontdekken.